اختلالات تیک (3)

تشخیص و خصوصیات بالینی

برای گذاشتن تشخیص اختلال توره، سابقه ی تیک های متعدد و بروز حداقل یک تیک صوتی در مقطعی از اختلال ضروری است. بر طبق DSM-IV-TR تیک ها باید بارها در طول روز و تقریباً هر روز یا متناوباً بروز کرده و ممکن است بیش از یک سال دوام داشته باشند. سن متوسط شروع تیک ها 7 سالگی است، ولی ممکن است حتی در دو سالگی نیز آغاز شود. شروع باید پیش از سن 18 سالگی باشد.

در اختلال توره، تیک های اولیه در ناحیه صورت و گردن است. با گذشت زمان تیک ها به قسمت های پایین تر بدن گسترش می یابند. شایعترین اوناع تیک های توصیف شده عبارتند از: 1) تیک های ناحیه سر و صورت؛ 2) تیک های ناحیه دست و بازوها؛ 3) تیک های ناحیه تنه و اندام های تحتانی؛ 4) تیک های دستگاه تنفسی و گوارشی. در این نواحی تیک ها به اشکال زیر تظاهر می کنند: شکلک درآوردن؛ چین دادن به پیشانی؛ بالا بردن ابروها؛ چشمک زدن؛ پلک زدن؛ باد انداختن به منخرین؛ درهم کشیدن بینی؛ غنچه کردن دهان؛ نشان دادن دندان ها؛ گاز گرفتن لب ها و سایر قسمت های بدن؛بیرون آوردن زبان؛ جلو آوردن فک تحتانی؛ تکان دادن سر به پایین یا طرفین؛ نگاه کردن از گوشه چشم؛ چرخش سر؛ حرکات پرتاپی دست و بازوها؛ کشیدن انگشتان؛ پیچاندن انگشتان؛ مشت کردن دست؛ بالا انداختن شانه ها، تکان دادن پا، زانو یا انگشت پا؛ حرکات ویژه در راه رفتن؛ پیچش دادن به بدن؛ درجا پریدن؛ سکسه؛ آه کشیدن؛ خمیازه کشیدن؛ بالا کشیدن بینی؛ فوت کردن از منخرین؛ دم صدادار؛ تنفس با آب و تاب با آروغ زدن؛ ایجاد صدای مکش یا ملچ و ملچ لب ها و صاف کردن گلو. درحال حاضر چندین ابزار سنجش در دسترس است که در تشخیص اختلالات تیک مفیدند. این ابزارها شامل ابزارهای ارزیابی خودگزارشی جامع نظیر خودگزارش دهی علایم تیک و مقیاس شدت یکپارچه تیک یل هستند و از سوی بالینگر اجرا می شوند.

معمولا علایم رفتاری مقدماتی نظیر تحریک پذیری، مشکلات توجه و تحمل در برابر محرومیت پیش از شروع تیک ها یا همزمان با آن بروز می کند. بیش از 25 درصد افراد مبتلا در برخی مطالعات قبل از اینکه تشخیص اختلال توره دربافت کنند، با تشخیص اختلال کم توجهی/بیش فعالی تحت درمان با داروهای محرک قرار گرفته اند. شایعترین تیک اولیه چشمک زدن است که متعاقب آن تیک سر یا شکلک درآوردن بروز می کند. اکثر علایم صوتی و حرکتی پیچیده، سال ها پس از علایم اولیه ظاهر می شود. بددهنی معمولا در اوایل نوجوانی شروع شده و تقریباً در یک سوم موارد دیده می شود. بددهنی ذهنی( که در آن ناگهان یک فکر یا کلمه زشت و نامقبول اجتماعی در ذهن خطور می کند) نیز ممکن است مشاهده شود. در برخی موارد شدید، آسیب جسمی نظیر کنده شدن شبکیه و مشکلات ارتوپدی بر اثر تیک های شدید ایجاد شده است.

وسواس فکری و عملی، مشکلات توجه ، تکانشگری و مشکلات شخصیتی ممکن است همراه با اختلال توره دیده شود. مشکلات توجه اغلب پیش از شروع تیک وجود دارد، درحالی که علایم وسواسی- جبری غالباً بعد از شروع تیک بروز می کنند. هنوز در مورد اینکه این مشکلات ثانوی به تیک بروز می کنند و یا عمدتاً بر اثر همان اختلال پاتولوژیک زمینه ای ایجاد می شوند، جای بحث وجود دارد. بسیاری از تیک ها اجراء پرخاشگرانه یا جنسی دارند که ممکن است عواقب اجتماعی جدی برای بیمار به وجود آورند. از نظر پدیدارشناختی تیک ها شبیه عدم سانسور ذهنی( به طور ناخودآگاه) بوده و با افزایش رفتار تکانشی و تبدیل بسیار سریع اندیشه به عمل همراه است.