✅آفازی ( زبان پریشی ) چیست؟
👈آفازی یک اختلال ارتباطی است که در نتیجه آسیب مغزی مناطق مسئول گفتار و زبان ( معمولا نیمکره سمت چپ ) بوجود می آید.
💡افرادی هم که نمیکره راست مغز انها آسیب دیده نیز ممکن است مشکلاتی در گفتار و زبان داشته باشند.
👈آفازی ممکن است سبب مشکلاتی در حرف زدن ، شنیدن ، خواندن و نوشتن شود.
❌آفازی علت آسیب در بهره هوشی نیست و نمی تواند باعث آسیب هوشی شود.
💡افراد دارای آفازی ممکن است اختلالات همراه دیگری مانند دیزارتری ، آپراکسی و مشکلات بلع داشته باشند.
✅علت آفازی چیست؟
آفازی اغلب بر اثر سکته مغزی بوجود می اید. اگرچه هر بیماری و یا آسیب در مناطق گفتاری مغز می تواند سبب آفازی شود.
🔺سکته مغزی
🔺 تومور
🔺جراحات تروماتیک مغزی
🔺بیمارهای نرولوژیکی پیشرونده
✅نشانه ها و علائم آفازی چیست؟
💡شدت و علائم گوناگون افازی به محل و وسعت آسیب مغزی بستگی دارد.
👌اسیب در قسمت جلویی مغز (بروکا ) باعث حرف زدن "ناروان" می شود. علی رغم اینکه این افراد می توانند صحبت دیگران را درک کنند. گفتاری پر زحمت و نامفهوم دارند.
👌آسیب در قسمت عقبتر مغز باعث گفتاری بدون لکنت ، مکث و تلاش و زحمت (روان ) می شود. گفتار این افراد در کنار روان بودن ممکن است شامل واژگانی اشتباه و با ساختگی باشد. این افراد در درک صحبتهای دیگران مشکلات جدی دارند.
فرد دارای آفازی ممکن است در یک یا چند مورد از آیتم های زیر مشکل داشته باشد.
1⃣مشکل در زبان بیانی:
🔺مشکل در بیان کلماتی که قصد گفتن آنها را دارد.
🔺جایگزینی واژه هدف با واژه ای دیگر
این واژه می تواند مرتبط و یا غیر مرتبط باشد.
👈برای مثال : مرتبط = به جای اسب می گوید ماهی و غیر مرتبط=به جای اسب می گوید توپ
🔺جابجا کردن و یا جایگزین کردن حروف یک کلمه
👈 برای مثال : شوظرف را به جای ظرف شویی می گوید.
🔺استفاده از کلمات ساختگی
👈برای مثال بجای همبرگر می گوید گالبالا
🔺مشکل در قرار دادن و ترتیب کلمات در کنارهم برای ساخت جمله
🔺روان ولی بدون معنا حرف زدن
کلماتی که کنار هم قرار می دهد بدون لکنت و وقفه بیان می کند ولی در عین جملات او بدون معنا هستند.
✅نشانه ها و علایم آفازی چیست؟
در نوشته قبل گفتیم که ممکن است فرد دارای آفازی بسته به محل و وسعت آسیب یک یا چند مورد از علایم زیر را نشان دهد.
1️⃣ مشکل در زبان بیانی
در نوشته قبل توضیح داده شد.
2️⃣ مشکل در زبان درکی
🔺مشکل در درک کلام دیگران ، بخصوص اگر گفتار انها سرسیع و همراه با جملات طولانی باشد.
🔺مشکل در درک گفتار دیگران در محیط های شلوغ و یا پر صدا
🔺مشکل در درک کنایه ، لطیفه و ارایه های ادبی
3️⃣ مشکل در خواندن و نوشتن
🔺 مشکل در فهم فرم ، روزنامه و کتاب ها و دیگر مواد نوشتاری
🔺مشکل در صداکشی و نوشتن جملات
🔺مشکل در فهم مفاهیم عددی
👈برای نمونه گفتن زمان ، مقدار پول و..
مرکز توانبخشی ایران زمین- 08334249426
فلج مغزی یک اصطلاح کلی برای گروهی از ضایعات مزمنی است که کنترل حرکتی فرد را مختل می کنند. این بیماری در شرایط نقصان تکامل یا آسیب به مناطق حرکتی مغز بوجود می آید که در نتیجه آن فرد قادر به کنترل حرکتی و وضعیت بدنی خود نیست.اختلال حرکتی ناشی از این ضایعه در سالهای اولیه زندگی ظاهر می شود. این اختلال غیرپیشرونده بوده و ناشی از آسیب دائمی مغز در حال رشد است.
الف – تقسیم بندی فلج مغزی بر اساس تعداد اندامهای درگیر
عضلات کودک اسپاتیک سفت می باشد و در مقال کشش بشدت مقاوت می کنند. این عضلات هنگامی که بکار گرفته می شوند بیش از اندازه فعال می شوند و حرکات زمختی را ایجاد می کنند.
در حالت طبیعی عضلات بصورت جفت کار می کنند برای مثال وقتی یک گروه منقبض می شود گروه مخالف شل می شوند تا امکان ایجاد حرکت آزادانه را در راستای مورد نظر فراهم سازند. اما در عضلات استپاتیک هر گروه عضلانی بطور همزمان منقبض می شوند و حرکت را متوقف می سازند، که به این حالت انقباض همزمان گفته می شود.
سفتی عضلانی ممکن است در حالت خفیف فقط تعداد محدودی حرکت را مختل نماید ویا اینکه در حالت شدید تمام حرکات بدن را دچار مشکل سازد. مقدار سفتی عضلانی معمولاً با گذشت زمان تغییر می کند. توانبخشی، جراحی و استفاده از بعضی از داروها و وسایل کمکی و تطبیعی می تواند به کنترل و مهار سفتی عضلانی کمک کند. معمولاً آسب به قشر مغز باعث بروز سفتی عضلانی می شود.
آتتوئید عبارتست از اشکال در کنترل و هماهنگی حرکات. کودکان مبتلا به فلج مغزی نوع آتتوئید حرکات پیچشی غیر ارادی و مداوم دارند. این افراد معمولاً مشکلات گفتاری نیز دارند. این ضایعه در اثر آسیب به هسته های قاعده ای مغز بوجود می آید.
فلج مغزی نوع آتاکسیک نادرترین نوع فلج مغزی است. افرادی که دچار فلج مغزی نوع آتاکسیک می باشند دچار یک آشفتگی و نقص در حس تعادل و حس عمقی می باشند. توان عضلانی این افراد پایین می باشد. عضلات آنها شل است و به حالت تلوتلو خوردن راه می روند و اندامهای فوقانی آنها در حالت راه رفتن بی ثبات می باشد.
فلج مغزی یک اختلال نادر نیست و شیوعی معادل 5/1 تا 5/2 در هزار تولد زنده دارد. کودکان مبتلا ممکن است طیف وسیعی از اختلالات حرکتی – وضعیتی، هماهنگی حسی و هوشی را در طول زندگی خود تجربه کنند.(لوین،1999)
مداخلات مورد نیاز برای مدیریت کودکان فلج مغزی در دو طیف می تواند مورد توجه باشد:
ب – ارتوزها، قالب های گچی و اسپلینت ها
برای اکثر کودکان فلج مغزی بمنظور تقویت روشهای توانبخشی اغلب ارتوز، اسپلینت و قالب های گچی تجویز می شود. این وسایل به حفظ و ایجاد ثبات در مفصل و قرار دادن مفصل در وضعیت صحیح و همچنین ممانعت از کشش بیش از حد عضلات کمک می کنند.
3- تسهیلات کمکی فعالیت های روزمره زندگی مانند درهای الکترونیکی که بطور اتوماتیک باز و بسته می شوند ، وسایل تغذیه ای (از قبیل قاشق و ...) با دستهای بلند، چسب های گرفتن ، سیستمهای کنترل محیطی
✅روشهایی برای رشد و گسترش کلمات (۵)
5⃣- تفسیر کردن
راه دیگر برای این که به کودکتان نشان دهید دارید به او گوش می کنید این است که انچه او بیان می کند را تفسیر کنید.
💡منظور از تفسیر کردن این است که چیزی را که کودک سعی دارد بیان کند ، حدس بزنیم و ان را در قالب کلمه ها بیان کنیم.
👈هنگامیکه در مورد انچه که کودکتان قصد بیان آن را دارد کاملا مطمعن هستید آن را در یک جمله قرار دهید. برای مثال اگر کودک هنگام دیدن ظرف میوه پر از سیب بگوید "سی" شما بگویید سیب می خواهی؟
💡شما با این کار به کودک این امکان را داده اید که شکل صحیح تلفظ کلمه را در یک جمله مناسب بشنود.
مرکز توانبخشی ایران زمین 08334249426
✅روشهایی برای رشد و گسترش کلمات (۴)
4⃣- تحریک متمرکز (Focused stimulation )
روشی است که والدین می توانند برای افزایش کلمه های کودک خود از ان استفاده کنند. فلسفه این روش این است که هرچه شما هنگام بازی با کودک از یک کلمه خاص بیشتر استفاده کنید ببشتر احتمال دارد که کودک بعدا ان کلمه را بیان کند.
👈مثال : استفاده از تحریک متمرکز برای اموزش کلمه های "بای بای" و "رفت"
چند حیوان پلاستیکی (ماکت ) بیاورید و با کودک بازی کنید. بعد به او بگویید این حیوانها با هم دوست هستند. داشتند باهم بازی می کردند. حالا می خواهند به خانه هایشان بروند.
"هاپو میگه بای بای ، حالا بگویید هاپو رفت. ماکت جوجه رو بر دارید و بگویید جوجه میگه بای بای. جوجو رفت.
مرکز توانبخشی ایران زمین 08334249426
✅روشهایی برای رشد و گسترش کلمات (۳)
3⃣- تقلید (تکرار)
یکی از بهترین راههایی که کودک متوجه می شود شما دارید به او گوش می کنید این است که کلمه ها ، صداها و اعمالی که او استفاده می کند را تکرار کنید. او ممکن است سعی کند بعد از اینکه شما کلمه را تکرار کردید ، ان را دوباره بیان کند.
👈برای مثال ، کودک ممکن است هنگامی که عکس مادر را بر می دارد بگوید "ما" در این زمان شما بگویید "مامان". بعد از تقلید شما ممکن است کودک بگوید مامان ، حتی اگر کودک سعی نکند ان کلمه را دوباره بیان کند، شما با این کار به او گفته اید که بیان او را شنیده اید.
مرکز توانبخشی ایران زمین 08334249426
✅روشهایی برای رشد و گسترش کلمات (2)
2⃣- صحبت موازی
در صحبت موازی ، برای کودک صحبت با خودش را امکان پذیر می سازید. برای صحبت موازی ، درباره کارهایی که کودک انجام می دهد صحبت می کنید.
👈یک گزارش لحظه به لحظه ، چیزی شبیه گزارش یک رویداد ورزشی تهیه می کنید. برای مثال وقتی کودکتان در حال خانه سازی با استفاده از لگوها است، صحبت موازی می تواند چنین باشد: " تو داری خونه می سازی ، یک قطعه را سرجاش می ذاری. این کار را دوباره انجام دادی. تو یک قطعه دیگر را سرجاش گذاشتی. حالا بزرگ شده! تو داری یک برج بزرگ می سازی.
مرکز توانبخشی ایران زمین 08334249426
✍️سکته مغزی یکی از اختلالات عملکردی پیچیده است که با آسیب به مغز بهوجود میآید و منجر به اختلال در نورون محرکه فوقانی میشود و سبب فلج یا ضعف در یک طرف بدن(شامل: تنه، اندامها و گاهی اوقات نیز صورت و ساختارهای دهانی سمت مقابل نیمه آسیب دیده مغز)میشود. علاوه بر فلج حرکتی، یکسری از اختلالات عملکردی ازجمله اختلالات حسی، اختلالات درکی، نقصهای بینایی، تغییرات شخصیتی و عقلانی و مجموعه پیچیدهای از اختلالات گفتاری و زبانی را نیز به همراه دارد.
✍️تقریبا 50 درصد کسانی که از سکته مغزی جان بهدرمیبرند دچار مشکلات و اختلالات حرکتی دائمی در زمینه حفظ تعادل در حالات و وضعیتهای مختلف و عدمتوانایی جهت ایستادن و راه رفتن به تنهایی و بدونکمک گرفتن از دیگران و همچنین عدمتوانایی جهت انجام فعالیتهای روزمره زندگی از قبیل لباس پوشیدن، غذا خوردن، حمام رفتن و... هستند که برای غلبه بر این مشکلات و نقایص نیازمند برنامههای توانبخشی ازجمله کار درمانی درهمان روزهای ابتدای سکته هستند؛ بهطوری که، درمانهای کاردرمانی این عدماستقلال و وابستگی را به حداقل میرساند. با این حال، حدود و میزانی که کاردرمانی، پیامدهای پس از سکته مغزی را بهبود میبخشد برای بیماران مختلف متفاوت است.
✍️یکی از اصول کاردرمانی بیماران سکته مغزی، انجام تمرینات کششی و تقویتی روی مفاصل و تاندون عضلات برای حفظ دامنه حرکتی مفاصل و کمکردن سفتی عضلات است که با اینکار میتوان میزان معلولیت بیماران را کم و به استقلال آنان کمک کرد.
✍️یکی دیگر از اصول مهم در کاردرمانی و اصولاً توانبخشی این بیماران تأکید بر استفاده از سمت مبتلاست. بنابراین از همان ابتدا باید به بیمار تأکید کرد که سعی کند از دست و پای سمت مبتلای خود استفاده کند، حتی اگر این کار با سختی و دشواری و بهصورت ناشیانه انجام شود، که برای این کار، میتوان مثلاً سمت سالم بیمار را مهار کرد و او را مجبور کرد که از سمت مبتلا استفاده کند. البته برای شروع این کار باید با استفاده از یکسری تکنیکهای خاص کاردرمانی، سمت مبتلا را برای حرکت کردن آماده کرد. انجام این کار باید توسط یک کاردرمان صورت پذیرد و بعد از اندکی بهبود میتوان این کار را به خانواده بیمار آموزش داد.
✍️سعی شود تمرینات کاردرمانی مبتنی بر وضعیتهای عملکردی و همسو با فعالیتهای روزمره زندگی بیمار باشد؛ یعنی اینکه مثلا اگر هدف ما دادن حالتها و وضعیتهای مختلف به بیمار است باید از سطوح پایینتر که نشستن است شروع کنیم و بعد سراغ سطوح بالاتر یعنی دو زانو ایستادن برویم. وضعیتهای عملکردهای روزمره شرح داده شده در بالا عبارتند از: حفظ تعادل در وضعیت نشسته، درازکردن دست و گرفتن اشیا، برخاستن از روی صندلی، حفظ تعادل در وضعیت ایستاده و بالاخره راهرفتن. این عملکردهای پایه را باید در مورد هر بیمار ارزیابی کرده و تمرینات عملکردی مناسب را با توجه به وضعیت بیمار، طراحی و اجرا کرد. در مراحل اولیه ممکن است استفاده از برخی وسایل کمکی مثل واکر بهویژه در مورد راهرفتن، ضرورت پیدا کند.
✍️اصل مهم در انجام این تمرینات تکرار زیاد است چون با تکرار زیاد است که مغز میتواند تا حدودی عملکرد منطقه آسیبدیده ناشی از سکته را جبران کند. مطلب دیگر در کاردرمانی بیماران سکته مغزی، مشارکت اطرافیان در توانبخشی بیمار است. کاردرمان باید نحوه انجام تمرینات را به اطرافیان بیمار آموزش دهد تا با این کار آنها را در درمان بیمار سهیم کند، زیرا تمرینات کاردرمانی و توانبخشی زمانی موفق است که با شدت بالا و تکرار زیاد انجام شود و در این صورت است که بهبود حاصل میشود. بر این اساس، نباید تمرینات کاردرمانی فقط مختص به زمان بستری بودن بیمار در بیمارستان باشد بلکه تمرینات باید در منزل نیز توسط کاردرمان و اطرافیان ادامه یابد.
مرکز توانبخشی ایران زمین 08334249426