اختلالات تیک( 1)

اختلالات تیک براساس نوع علایم تیک و بسامد و الگوی ظهور آن ها در طول زمان تقسیم بندی می شوند. تیک ها حرکات یا آواگری های غیرطبیعی هستند که اغلب عضلات صورت و گردن را درگیر می کنند مانند چشمک زدن، حرکات ناگهانی سر، شکلک های دهانی یا تکان دادن سر. تیک های صوتی معمول عبارتند از صاف کردن گلو، غرغر کردن، بالا کشیدن بینی و سرفه. تیک ها طبق تعریف انقباضات عضلانی تکراری و سریعی که هستند منجر به تولید حرکات یا اصواتی شده و به صورت غیرارادی تجربه می شوند. کودکان و نوجوانان ممکن است به دنبال برخورد با محرکی خاص یا در پاسخ به یک میل درونی قوی رفتارهای تیک را بروز دهند. اختلالات تیک گروهی از اختلالات عصبی- روانی هستند که عموماً در دوران کودکی یا نوجوانی شروع می شوند و ممکن است در طول زمان ثابت باشند و یا به طور متناوب دچار تشدید و تخفیف شوند. هرچند تیک ها ارادی نیستند اما در برخی افراد برای دوره های زمانی معینی سرکوب می شوند.

مشهورترین و شدیدترین تیک سندرم ژیل دولاتوره  است که اختلال توره نیز نامیده می شود. با این که تیک ها هدف خاصی را دنبال نمی کنند، اغلب شامل تحرکاتی هستند که در حرکات ارادی به کار می روند. در نصف تا دو سوم کودکان دچار اختلال توره، علایم تیک در طول دوره نوجوانی به طور کامل برطرف می شود. در یک سوم تا دو سوم کودکان و نوجوانان دچار اختلال توره علایم وسواسی- جبری یا اختلال وسواسی- جبری دیده می شود و حدود یک سوم  بزرگسالان دچار اختلال توره در دوره بزرگسالی دچار OCD مداوم هستند. علایم وسواسی- جبری در افراد دچار اختلال توره بیشتر از نوع نظم و ترتیب، تقارن، شمارش و لمس مکرر هستند. در حالیکه در مواردی که OCD همراه با اختلالات تیک نیست، علایم وسواسی بیشتر با ترس از آلودگی یا ترس از صدمه به دیگران همراه است. مطالعه ای که اخیراً انجام شد نشان داد در کودکان دچار اختلال توره خطر بروز علایم OCD تا اوایل بزرگسالی به یمزان قابل توجهی در کودکان با IQ بالاتر( بالاتر از 120) بیش از کودکانی با میانگین IQ معادل 100 است.

تیک های حرکتی و صوتی به دو دسته ساده و پیچیده تقسیم بندی می شوند. تیک های حرکتی ساده از انقباضات سریع و تکراری گروه های عضلانی دارای عمل مشابه تشکیل یافته اند( مانند چشمک زدن، حرکت دادن ناگهانی گردن، بالا انداختن شانه ها و شکلک درآوردن). تیک های صوتی ساده شایع عبارتند از: سرفه زدن، صاف کردن گلو، غرغر کردن، بالا کشیدن بینی، فین کردن و عوعو کردن. به نظر می رسد تیک های حرکتی پیچیده هدفدارتر و  تشریفاتی تر از تیک های حرکتی ساده هستندو تیک های حرکتی پیچیده شایع عبارتند از: رفتارهای نظافتی، بوییدن اشیاء، جهش، رتارهای لمسی، پژواک کرداری( تقلید رفتار مشاهده شده)، حرکات زشت و ناشایست( نشان دادن ادا و اطوار زننده). تیک های صوتی پیچیده شامل موارد زیر است: تکرار کلمات یا عبارات خارج از موضوع، بددهنی( استفاده از کلمات یا عبارات مستهجن) مکررگویی( تکرار واژه های خود) و پژواک کلام( تکرار واژه های آخر طرف مقابل).

برخی از افراد مبتلا به اختلالات تیک می توانند تیک های خود را برای چند دقیقه تا چند ساعت سرکوب کنند، ولی برخی دیگر( بخصوص بچه های کوچک) یا از وجود تیک خود آگاهی ندارند و یا ان را غیرقابل مقاومت می یابند. تیک ها ممکن است در حالت خواب، آرامسازی و فعالیت تخفیف یابد. تیک غالباً نه همیشه در هنگام خواب از بین می رود.

روش های تقویت اعتماد به نفس( 2)

عوامل متعددی می تواند در پرورش و تقویت حس اعتماد به نفس در کودکان و نوجوانان به ویژه آن هایی دچار کمرویی و یا ناتوانی های ذهنی هستند، با توجه به ویژگی های جسمانی و قابلیت های ذهنی و توانمندی های عمومی آن ها دخیل باشد. خانواده ها و مربیان مدارس و مراکز آموزشی می بایست اطمینان حاصل نمایند که همه ی کودکانی که با ایشان محشور هستند در اتخاذ تصمیمات و انجام فعالیت های مختلف از اعتماد به نفس کافی برخوردار می باشند. باید تلاش نمود تا احساس کارا بودن، مفید واقع شدن و بالطبع خودارزشمندی و قابل احترام بودن را درآن ها واقعاً تقویت گردد. باید توجه داشت که رفتارهایی از قبیل بی توجهی، تحقیر، تهدید، تنبیه، و ایجاد موانع و محدودیت های بی جهت برای فعالیت های کودکی که از اعتماد به نفس کافی برخوردار نیست از آفت های رشد این ویژگی در او محسوب می شوند. طبیعی است که از کودکی که فاقد اعتماد به نفس کافی باشد، نمی توان پیشرفت های قابل ملاحظه ای را در امر تحصیل، فعالیت های شغلی و حرفه ای و مهارت های ارتباطی انتظار داشت. کودکی که احساس کارایی و ارزشمندی و اعتماد به نفس نداشته باشد، چگونه میتواند با انگیزه ای قوی، تصمیم و اراده ای استوار که اساس پیشرفت در هر کاری است در امر تحصیل و کسب مهارت های لازم موفق شود.

 

اعتماد به نفس(1)

برخورداری از حس" خودارزشمندی" و "اعتماد به نفس" قوی به مثابه ی یک سرمایه ارزشمند حیاتی، برای همه انسان ها، به ویژه کودکان و نوجوانانی که از مهارت های اجتماعی کمتری برخوردارند، از مهم ترین عوامل پیشرفت و شکوفایی استعدادها و خلاقیت هاست.

به طور کلی فرایندهای شناختی، احساسات، انگیزه ها برقراری روابط مابین، شیوه زندگی، تصمیم گیری ها و انتخاب های ما قویاً متأثر از چگونگی احساس خودارزشمندی و اعتماد به نفس است. یک اراده قوی در گرو اعتماد به نفس قوی و استوار است. تسلیم ناپذیری، مطمئن، مصمم و راسخ قدم بودن از صفات برجسته ی رهبران بزرگ تاریخ انسان هاست. به عبارت دیگر تنها عوامل تعیین کننده ی رفتار، اعتماد به نفس و احساسی است که ما نسبت به خودمان داریم. به قول" مازلو" ( 1954) ما برای سلامت روانی خود نیاز به احساس اعتماد به نفس مثبت و قوی داریم. بنابراین برای برخورداری از اعتماد به نفس، نیاز دارد که از احترام و شأن اجتماعی مطلوب و نگرش و مثبت به خویشتن بهره مند باشد.

تحقیقات انجام شده در مدارس مختلف بویژه مدارس استثنایی نشان می دهد که بین پیشرفت تحصیلی و نگرش فرد نسبت به خودش رابطه مستقیمی وجود دارد. هرقدر دانش آموز احساس و نگرش مثبتی نسبت به خودش داشته باشد، موفقیت بیشتری در پیشرفت تحصیلی از خود نشان می دهد( فرانک 1986).

در این میان والدین، خواهران و برادران معلمان و همسالان کودکانی که به دلایلی نظیر کمرویی، اضطراب، ناتوانی در انجام تکالیف درسی و یا عقب ماندگی ذهنی از اعتماد به نفس لازم برخوردار نیستند، نقش بسیار مهمی در ایجاد و تقویت حس" خودارزشمندی" و اعتماد به نفس آن ها دارند. آنچه برای بهداشت روانی پیشرفت تحصیلی و شغلی این قبیل دانش آموزان ضروری می باشد، این است که به آن ها کمک نماییم تا در ایشان حس خودپنداری واقعی و اعتماد به نفس قوی رشد یابد. به دیگر سخن بوجود آمدن و تقویت کارایی کارایی و احساس ارزشمندی در شکوفایی شخصیت و توانمندی های کودکان و نوجوانان بسیار مهم است.

اختلالات یادگیری(3)

مشخصه اکثر راهبردهای جبرانی موجود برای کودکان دچار اختلال خواندن عبارتست از آموزش مستقیم مؤلفه های مختلف خواندن با تمرکز بر توجه کودک و پیوند بین اصوات کلامی و هجی. بسیاری از برنامه های برنامه های تقویتی مؤثر با آموزش کودک در مورد ایجاد ارتباط درست بین حروف و اصوات شروع می شوند.این رویکرد بر این نظر اجماعی فعلی استوار است که در اکثر موارد نقایص اصلی در اختلالات خواندن مربوط به اشکال در شناسایی و یادآوری ارتباط بین حروف و اصوات است. پس از این که فرد در ارتباط حروف- صوت تسلط پیدا کرد درمان بر روی اجزای خواندن نظیر سیلاب ها و کلمات متمرکز می شود. کانون دقیق هر برنامه خواندن فقط پس از ارزیابی دقیق نقایص و نقاط ضعف اختصاصی کودک مشخص می شود. راهبردهای مدارای مثبت عبارتند از گروه های کوچک و سازمان یافته قرائت که توجه لازم را برای افراد فراهم کرده و درخواست کمک را برای کودک تسهیل می نماید.

کودکان و نوجوانان دچار اختلال خواندن واجد شرایط شرکت در برنامه آموزش فردمدار( IEP) هستند که توسط نظام آموزش عمومی ارائه می شود. با این حال برای دانش آموزان دبیرستان که دچار اختلال پایدار خواندن و مشکلات مستمر در مورد رمزگشایی و شناسایی واژه ها هستند، خدمات IEP ممکن است برای جبران مشکلاتشان کفایت نکند.

برنامه های آموزش خواندن مانند رویکردهای اورتون گیلینگهام و DISTAR با تمرکز فرد بر روی حروف و اصوات شروع می شوند و سپس به سمت تسلط بر واحدهای آوایی ساده پیش می روند و پس از آن این واحدها در هم ادغام می شوند تا کلمات و جملات ساخته شوند. بنابراین اگر کودک مدارا با حروف را بیاموزد می تواند خواندن را فراگیرد. در سایر برنامه های تقویتی خواندن نظیر برنامه مریل و برنامه خواندن پایه انجمن پژوهشی علوم، ابتدا کل کلمات ارائه می شوند و سپس کودک می آموزد چگونه آن ها را تجزیه  کند و اصوات و سیلاب ها و تک تک حروف کلمه را شناسایی کند. در رویکرد دیگری کودک دچار اختلال خواندن می آموزد کل کلمه را از طریق استفاده از روش های کمکی بصری شناسایی کند و فرایند درک را میان بر بزند. یکی از این برنامه ها برنامه خواندن پل نام دارد.                                                     

دیستروفی ماهیچه ای

هر نوع اختلال رشد در موجودات و بافت ها و اندام های زنده بر اثر سوء تغذیه یا نبود مواد غذایی قابل مصرف را دیستروفی( dystrophy) یا دُش پروردگی می گویند.

دیستروفی ماهیچه ای یک سلسله بیماری های حاد ژنتیکی پیشرونده وابسته به کروموزوم هاست که باعث تخریب یا اختلال در بافت ماهیچه ای می شود. دیستروفی ماهیچه ای شامل 9 نوع بیماری است که نمونه شاخص و شدید آن دیستروفی ماهیچه ای دوشن است. دیستروفی ماهیچه ای غیرقابل درمان است و تاکنون هیچ دارویی برای درمان آن ساخته نشده است. محققان در حال تحقیقات بر روی این بیماری ها هستند و تاکنون موفق به ساخت چند ژن و داروی آزمایشی شده اند که بر روی حیوانات آزمایشگاهی مؤثر بوده است.

انواع بیماری های دیستروفی ماهیچه ای 

- دیستروفی ماهیچه ای دوشن

- دیستروفی ماهیچه ای بکر

- دیستروفی ماهیچه ای میوتونیک

- دیستروفی ماهیچه ای دیستال

- دیستروفی ماهیچه ای لیمب گرایدال

- دیستروفی ماهیچه ای مادرزادی 

- دیستروفی ماهیچه ای فاسیو اسکالپو هومورا

- دیستروفی ماهیچه ای امری دریفوس

- دیستروفی ماهیچه ای اکولوفارنژیال

درمان آزمایشی دیستروفی ماهیچه ای

پژوهشگران دانشکده ی پزشکی پیستورک ایالت پنسیلوانیا اقدام به ساخت دارویی به نام PTC124 کرده اند که می تواند ژن های معیوب را اصلاح کند و برخی بیماری های 
ژنتیکی را درمان کند، این دارو می تواند هزاران بیمار را که برخی از آن ها علاج ناپذیرند مانند دش پروردگی عضلانی و فیبروز کیستی را درمان کند. به گزارش سرپرست این تحقیق دکتر soyini lee استاد دانشکده ی پیستورگ، شکل کار این دارو که به صورت قرص می باشد به این شکل است که به ریبوزوم کرومزوم x وصل شده و ژن معیوب ساخت دیستروفین را وادار به ساخت پروتئین سالم برای عضلات می کند و باعث ترمیم آن می شود. soyini اضافه کرد هزاران بیماری ژنتیک وجود دارند که می توانند از این رویکرد منفعت ببرند به گزارش یونایتدپرس،soyini گفت ویژگی منحصر به فرد این دارو آنست که نه فقط یک جهش ژنی که باعث بیماری می شود، بلکه مجموعه ای از جهش ها را هدف می گیرد بنا به گزارش های رسیده PTC124 با نوع خاصی از جهش مقابله می کند که بسته به این که کدام ژن جهش یافته باشد، علائم بسیار متفاوتی ایجاد می کند. به این ترتیب بالقوه می توان از آن علیه بسیاری از اختلالات ژنتیکی استفاده کرد. این دارو در مراحل آزمایش های بالینی قرار دارد و هنوز به طور کامل ساخته نشده است.  

اختلالات یادگیری ( 2)( علائم و نشانه های اختلالات و ناتوانایی های یادگیری)

اگر احتمال می دهید مشکلات یادگیری فرزندتان نیاز به رسیدگی خاص دارد لطفاً برای دریافت کمک تعلل نکنید. در مواجهه با اختلال یادگیری هرچه سریع تر اقدام کنید شانس اینکه فرزندتان بتواند حداکثر پتانسیل هایش دست پیدا کند را بالاتر برده اید.

اختلالات یادگیری در هر کودکی به شکل خاصی خود را نشان می دهد. یک کودک ممکن است برای خواندن و هجی کردن مشکل داشته باشد، در حالی که دیگری عاشق کتاب است اما در درک ریاضیات مشکل دارد. کودکی دیگر هم ممکن است برای درک آنچه دیگران میگویند یا مکالمه ها مشکل داشته باشد. مشکلات یادگیری تفاوت بسیاری با هم دارند اما همگی جزئی از اختلالات یادگیری هستند.

علائم و نشانه های اختلال یادگیری در سنین پیش از مدرسه

وجود مشکل...

- در تلفظ کردن کلمات 

- دریافتن واژه مناسب 

- در بازی کلمات هم قافیه ( سر، در، پر)

-در یادگیری حروف الفبا، اعداد، رنگ ها،اشکال، روزهای هفته 

- در پیگیری دستورالعمل ها و در  آموختن روال کارها

- در به دست گرفتن مداد، ماژیک و قیچی یا وجود اشکال در رنگ کردن تصاویر بدون بیرون زدن از خط

- در کار با دکمه، زیپ، قزن و یادگیری بستن بند کفش ها

 

 

اختلال یادگیری (1)

اختلال یادگیری چیست؟

اختلال یادگیری یا ناتوانی یادگیری، نام کلی است که طیف وسیعی از مشکلات یادگیری را شامل می شود. اختلال یادگیری به معنای نقص در هوش یا انگیزه نیست. کودکان دچار اختلال یادگیری تنبل یا کودن نیستند، در حقیقت اکثر آن ها به اندازه ی سایرین با هوش هستند و فقط مغزشان به طریقه ی متفاوتی عمل می کند. این تفاوت ها در مغز در نحوه ی دریافت و تجزیه و تحلیل اطلاعات این کودکان اثر می گذارد.

به زبان ساده، همین کودکان و بزرگسالانی که به اختلال یادگیری دچارند متفاوت از سایرین می بینند، می شنوند و درک می کنند. آن ها به همین دلیل در یادگیری اطلاعات و مهارت های تازه یا به کارگیری آموخته هایشان با مشکل مواجه می شوند. شایع ترین انواع اختلالات یادگیری عبارتند از: اِشکال در خواندن، نوشتن، ریاضیات، استدلال، گوش کردن و حرف زدن.

آیا کودکان دچار اختلالات یادگیری می توانند موفق باشند؟

روبرو شدن با این احتمال که فرزندتان دچار اختلال یادگیری باشد دشوار است. ممکن است فکر کنید که با وجود این مشکل آینده ی او چگونه خواهد بود؟ یا چطور باید از پس مدرسه بربیاید؟ ممکن است نگران باشید که به علت این اختلال به فرزندتان بر چسب" کند ذهن" بخورد یا به مدارس کودکان استثنایی معرفی شود.

آنچه در این میان اهمیت دارد این است که به یاد داشته باشید اکثر کودکان دچار اختلال یادگیری با اندازه ی سایرین باهوش هستند، فقط لازم است آموزش آن ها به نحوی باشد که با شیوه ی یادگیری مختصِ آن ها سازگاری داشته باشد. به عنوان والدین چنین کودکانی لازم است درباره ی این اختلالات به طورکلی و درباره مشکل فرزندتان به طور خاص مطالعه کنید تا بتوانید در مسیر موفقیت تحصیلی، او را یاری کنید. 

بخش سوم CP( فلج مغزی)( درمان ها و روش های مختلف درمانی)

درمان های پیشنهادی 

در حال حاضر هیچ راهی برای درمان کامل فلج مغزی وجود ندارد. واکسیناسیون هایی برای جلوگیری از CP انجام می شود. مجموعه ای از اقدامات برای کودکانی که به احتمال بالا در معرض ابتلا به فلج مغزی هستند انجام می شود از قبیل: 

- Cooling: نوزادانی که در حین تولددچار هیپوکسی( کمبود اکسیژن رسانی) شده اند. تحت تأثیر خنک کننده هایی قرار می گیرند و دمای بدن آن ها را کاهش می دهند تا احتمال ابتلا به فلج مغزی در آن ها کاهش یابد.  

 - Antenal Steroids: یک نوع داروی استروییدی این که به مادران باردار تزریق می شود تا ریسک ابتلا به فلج مغزی را کاهش دهد.

- Sulphate Magnesium:به مادران بارداری که در احتمال بالای نوزاد به CP هستند داده می شود منیزیم- سولفات می تواند مغز کودکان را از آسیب در امان نگه دارد.

- تجویز بوتولینیوم- توکسین نوع A که در ماهیچه تزریق می شود  که از درد جلوگیری کرده و باعث راحتی فرد مبتلا می باشد.

-کارگذاری پمپ اینتراتکال باکلوفن جهت درمان اسپاسیته

- درمان های فیزیکی و کاردرمانی( فیزیوتراپی) به نحو مطلوبی وضعیت و حرکات بدنی را تسهیل می کند و بهترین و مؤثرترین شیوه جهت درمان و بهبودی این کودکان است.

- روان درمانی یا مشاوره برای کمک به خانواده کودک برای پذیرش وضعیت کودکشان و کمک کردن به وی برای دستیابی به حداکثر توانایی خود

- جراحی برای تسهیل مشکلات عضلانی و بدشکلی های مربوطه( گاهی)

- استفاده از ابزار کمک دستی و برقی جهت تسهیل حرکات بدنی

- والدین همواره بایستی در مورد خود و کودکشان دید مثبت داشته باشند. گاهی نتایج دور از انتظار و خوبی  به دست می آید. با توانبخشی مناسب می توان به این کودکان کمک کرد تا زندگی مستقلی را دنبال نمایند و به عبارت دیگر وجود ضایعه بدان معنی نیست که اینگونه افراد از یک زندگی متکی به خود محروم باشند. این گونه کودکان علاوه بر نیازهای عمومی برای شکوفا شدن استعدادهای بالقوه ای که از آن برخوردارند به آموزش و خدمات خاص نیز نیاز دارند.متاسفانه در پاره ای موارد حتی نیازهای عمومی اینگونه افراد به فراموشی سپرده شده و نهایتاً ارتباط و تعامل اجتماعی که زمینه رشد، تکامل و آموزش کودکان می باشد محروم می گردند.

در خصوص اینکه چه باید کرد خانواده ها می بایست به کاربرد تکنیک های مختلف در جهت برطرف نمودن نقص ، ضعف و اسپاسم حرکات عضلانی حاصل از ضایعه مغزی توجه نمایند.

روش های مختلف درمانی

الف) توانبخشی 

- فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتاردرمانی

ب) ارنوزها، قالب های گچی و اسپلینت ها

ج) دارو درمانی 

د) جراحی.

ه) درمان فلج مغزی به وسیله سلول های بنیادی

شواهد و مدارک درخور توجهی درباره درمان موفق با روش های ذکر شده موجود نیست به طور سنتی درمانگران هنگام ارائه تمرین به کوک دچار فلج نیمه بدن  با استفاده از تکالیف دوطرفه یا تمرین تکراری ارادی به وسیله فعالیت های یک طرفه، حرکات طبیعی اندام مبتلا را تشویق می کنند. به منظور درگیر شدن کودک در این فعالیت ها و تمرین تکراری با دست درگیر لازم است که روش های تشویقی مادی و کلامی مختلفی استفاده شود. علاوه براین پافشاری در واداشتن کودک مبتلا به خامحرکتی به فعالیت، می تواند ناامیدکننده و مخرب باشد و سرانجام منجر به شکست وی در اجرای کامل و موفقیت آمیز تکالیف شود. در پژوهش های انجام شده در این زمینه، کودکان نیز چنین شکایت هایی را کرده اند. درمانگر باید فرصت ها و محیطی را به وجود آورد تا طی آن کودک بیاموزد که چطور از اندام مبتلایش استفاده کند. این تجارب باید از جنبه های رفتاری تأثیرگذار باشند و پس از انجام حتی ساده ترین تکالیف تقویت و پاداش مناسب به کار گرفته شود. شواهد جدید نشان می دهد که از میان رویکردهای درمانی نوین حرکت درمانی با محدودیت اجباری، حرکت درمانی با محدودیت اجباری تعدیل یافته، استفاده تحمیلی و درمان فشرده دودستی دست و بازو در بهبود کارکرد اندام فوقانی این کودکان مؤثر است. در ادامه هریک از مفاهیم به طور مختصر تعریف می شود: 

1- حرکت درمانی با محدودیت اجباری: به همراه بیش از سه ساعت تمرین ساختاریافته روزانه برای دست مبتلا طی بیش از دو هفته متوالی؛ 2- حرکت درمانی با محدودیت اجباری تعدیل یافته: محدود کردن دست سالم به همراه کمتر از سه ساعت تمرین ساختاریافته روزانه برای دست مبتلا؛ 3- استفاده تحمیلی: محدود کردن دست سالم بدون درمان یا تمرین ساختاریافته برای دست سالم؛ 4- درمان فشرده دودستی دست بازو: اولی الگوواره( پارادایم) آموزشی فشرده مبتنی بر کارکرد برای کودکان استکه عنصر، کلیدی حرکت درمانی با محدودیت اجباری، یعنی درمان فشرده و همچنین هماهنگی دوطرفه با استفاده از تمارین ساختاریافته را در خود جای داده است.در این روش از دست سالم برای بهبود عملکرد دست مبتلا و از طریق تسهیل تأثیر متقابل اندام های فوقانی که تأثیر آن در مطالعات هماهنگی بین اندام ها در افراد سالم نشان داده است استفاده می شود. برخلاف تکنیک های مستقیم روی اندام مبتلا که نیمکره آسیب دیده را فعال می کند، در تکنیک های دوطرفه، هدف فعال کردن نیمکره سالم  به منظور تسهیل فعال سازی نیمکره آسیب دیده است که منجر به بهبود کنترل حرکتی اندام مبتلا و تسریع پلاستی سیتی می گردد.

 

فلج مغزی (2)(علائم، علت ها و میزان شیوع و عوامل خطرساز)

فلج مغزی

بیشتر موارد ابتلا به جز موارد خفیف در 18 ماه اول زندگی مشخص می شوند. بیماران مبتلا به فلج مغزی می توانند علائم را داشته باشند. این علائم معمولاً  در طول زمان بدتر نمی شوند.

علائم به صورت:

- ناتوانی در رسیدن به استانداردهای حرکتی 

- وجود اختلالاتی مثل عملکرد حرکتی خشن و نامتقارن

- افزایش یا کاهش تون عضلات است.

علائم بسیار متفاوت است و ممکن است:

خفیف یا شدید باشد و تنها یک نیمه بدن یا هردو نیمه بدن را درگیر کند، با درگیری بیشتر دستها یا پاها و یا هر چهار اندام باشد.

حرکات غیرطبیعی( نظیر پیچشی، پرشی، چرخشی) در دست ها، پاها، بازو، ساق پا، این حرکات حین استرس تشدید می یابد.

لرزش، عدم حفظ هماهنگی و تعادل بین، عضلات شل به خصوص در حالت استراحت، مفاصل بیش از حد متحرک، کاهش ضریب هوشی، کاهش توانایی یادگیری، اختلال در تکلم، مشکلات شنوایی و بینایی، تشنج، درد به خصوص در بالغ ها، علائم گوارشی( شامل اختلال در مکیدن شیر، یا غذا خوردن، جویدن، بلعیدن، استفراغ و یبوست، افزایش آبریزش دهان)، روند کند رشد، تنفس های نامنظم، بی اختیاری ادرار.

علت ها و میزان شیوع 

فلج مغزی یک بیماری نیست بلکه دسته ای از بیماری هاست که به علت آسیب به مغز بچه بوجود می آید. این آسیب ها ممکن است در زمان جنینی یعنی قبل از تولد، به مغز بچه وارد شود. ممکن است در حین زایمان و یا حتی ممکن است در یک سال اول زندگی کودک که مغز وی به سرعت در حال رشد است ایجاد شوند. بچه های نارس و آن هایی که در موقع تولد وزن کمی دارند بیشتر در معرض این آسیب هستند.

در واقع هرچیزی که بتواند در جریان رشد به مغز آسیب برساند می تواند منجر به فلج مغزی شود. علل فلج مغزی را از نظر زمان ایجاد آن ها به سه دسته تقسیم می کنند.

علل قبل از تولد( جنینی)

شایع ترین دلایل: 

اختلال جریان خون جفت و طناب نافی، بسیاری از بیماری های ژنتیکی و یا بعضی عفونت های ویروسی مادر، عفونت درون رحمی، سوء مصرف دارویا الکل توسط مادر در زمان بارداری، کم خونی، افزایش فشار خون، ناسازگاری خونی مادر و جنین، تولد دیرتر از موعد و پرتودرمانی از این دسته اند.

این عوامل 80 درصد مسئولیت فلج مغزی را بر عهده دارند.

علل حین تولد

اینها عللی هستند که در زمان زایمان موجب نرسیدن اکسیژن به مغز نوزاد و عامل فلج مغزی می شوند:

جداشدن زودرس جفت، قطع اکسیژن رسانی به جنین، تولدزودرس، درد طولانی و سخت، خونریزی درون جمجمه، عوارض بیهوشی، زردی، سندرم اختلال تنفس. این عوامل حدود 5 درصد از فلج مغزی را در بر می گیرند.

علل بعد از تولد

این عوامل حدود 15 درصد از علل را که شامل نخستین سال های زندگی کودک رخ می دهد:

عفونت های مغز مثل مننژیت صدمه اتفاقی سر، مسمومیت با سرب، نرسیدن اکسیژن به مغز، خونریزی مغزی( به علت ضربه مانند تصادف، افتادن بچه به زمین یا ضربات به سر بچه)

می توانند بعد از تولد بچه و زمانی که هنوز مغز بچه بسیار آسیب پذیر است و به آن صدمات غیرقابل بازگشت وارد کنند.

عوامل خطرساز 

نوزادان زودرس برای بروز فلج مغزی در خطر بیشتری قرار دارند. فلج مغزی در بعضی از کودکان در نتیجه:

- تولد با وزن کمتر از 1500 گرم( تولد کودک نارس)

-عوارض حاملگی مانند خونریزی در سه ماه سوم

- تشنج یا اختلالات تشنجی یا تب در مادر 

- درمان مادر با هورمون تیروئیداستروژن  

-آنسفالوپاتی هیپوکسیک- اسکمیک

- خونریزی مغزی 

- ضربه مغزی 

- عفونت مادر طی دوران بارداری( سرخچه)

- بیماری های عفونی انتقالی جنینی، برای مثال ایدز، چربی، سیفلیس و سوزاک

-ایکتر( زردی) شدید

- چندقلویی

آسیب به جفت که ممکن است به رشد جنین صدمه بزند

- تغذیه نامناسب

- قرار گرفتن در معرض مواد سمی از قبیل نیکوتین، الکل و داروها

- ناسازگازی عامل Rh بین مادر و جنین

- ناهنجاری کرومزومی 

- بیماری های ژنتیکی 

- ناهنجاری ها و بدشکلی های احتمالی مغز نوزاد

زایمان های طولانی مدت یا ناگهانی که ذخیره اکسیژن خون کودک را دچار مشکل می سازد و منجر به تخریب بافت مغزی می شود.

- ساختار کوچک لگن مادر 

- زایمان به روش سزارین

- اثرات ضربه بیهوشی و بی حسی

- ضربه مغزی 

- زردی و یرقان

عواملی که می توانند در سه سال اول زندگی باعث ایجاد فلج مغزی شوند:

- عفونت ها از قبیل مننژیت 

- خونریزی های مغزی 

- ضربه مغزی به دنبال تصادف و افتادن از بلندی و ...

- غرق شدن 

هیدروسفالی (1) بررسی، علائم و مشخصات بالینی

هیدروسفالی

بررسی

هیدروسفالی یا آب آوردن مغز به بزرگ شدن سر با تجمع مایع مغزی نخاعی در بطن های مغزی گفته می شود که شیوع آن یک در پانصد مورد تولد می باشد.

اتیولوژی 

مایع مغزی نخاعی در مجاری مغزی جریان دارد که مکانیسم ترشح، بازجذب و به جریان افتادن csf توسط ضربان پرده های مغزی صورت می گیرد. اختلال در چرخش مایع csf در صورتی که csf در مغز مانده به سمت نخاع جریان پیدا نمی کند. سپس با ترشح مایع، حجم آن در مغز زیاد شده و فشار مغزی بالا رفته و علائم بیماری پدیدار می شود.

علائم

از جمله علائم هیدروسفالی می توان به ماکروسفالی، آتروفی مخ، ضعف قوای عضلانی و تشنج اشاره کرد.

معمولا ً هیدروسفالی ها علائمی از طیف بیش فعالی و همی پلژی بروز می دهند و سر آن ها همیشه به یک طرف افتاده است.

هیدروسفالی خفیف می تواند در کنار مشکل حرکتی، اختلال درکی هم ایجاد کند. 

مشخصات بالینی

هیدروسفالی علل متفاوتی دارد. هیدروسفالی داخلی نشانه افزایش مایع داخل بطن ها و هیدروسفالی خارجی به علت افزایش مایع در فضای ساب دورال است.

اندازه جمجمه در هیدروسفالی خارجی ممکن است عادی و حتی کوچک باشد اگر انسداد در سیستم بطنی یا کانال نخاعی نباشد، هیدروسفالی مرتبط و اگر برای عبور آزاد مایع مانعی وجود داشته باشد هیدروسفالی مسدود نام می گیرد.

 در حدود 80 درصد از نوزادان مبتلا به هیدروسفالی مسدود، اسپینا بیفیدا نیز دارند. در کودکان هیدروسفالی معمولا اندازه دور سر بستگی به نوع هیدروسفالی داشته و گاهی اندازه دور سر حین تولد به 50 سانتی متر هم می رسد.