اختلالات تیک( 2)

انواع اختلالات تیک:

اختلال توره: طبق DSM-IV-TR تیک های اختلال توره شامل تیک های متعدد حرکتی و یک یا چند تیک صوتی است. این تیک ها در طول روز بارها روی می دهند و بیش از یک سال طول می کشند. این اختلال پیش از سن 18 سالگی شروع شده و ناشی از مصرف مواد یا یک اختلال طبی عمومی نیست.

ژرژ ژیل دولاتوره نخستین بار در سال 1885 وقتی در فرانسه با ژان مارتین شارکو کار می کرد بیماری را توصیف کرد که بعداً مبتلا به اختلال توره شناخته شد. او متوجه سندرمی در بین چندین بیمار شد که شامل تیک های متعدد حرکتی، بد دهنی و پژواک کلام بود.

 همه گیر شناسی

شیوع اختلال توره در طول عمر بین 4 تا 5 در ده هزار تخمین زده می شود. شیوع این اختلال در کودکان بیش از بزرگسالان است و 5 تا 30 در 10 هزار تخمین زده می شود. در حالی که 1 تا 2 نفر از هر 10 هزار بزرگسال واجد ملاک های تشخیصی اختلال توره هستند. جزء حرکتی اختلال عموماً تا سن 7 سالگی شروع می شود و تیک های صوتی تا 11 سالگی بروز می کنند. اختلال توره در پسرها تقریباً 3 برابر شایع تر از دخترهاست.

سبب شناسی 

عوامل ژنتیک: مطالعه بر روی دوقلوها و فرزندخواندگی و مطالعات در تحلیل جداسازی همگی حاکی از آن است که عوامل ژنتیک در بروز این اختلال نقش دارند.مطالعات دوقلوها نشان داده است که این اختلال دوقلوهای یک تخمکی شایع تر از دوقلوهای دو تخمکی است. این واقعیت که ممکن است اختلال توره و اختلال اختلال توره و اختلال تیک صوتی یا حرکتی مزمن در یک خانواده مشاهده شوند این دیدگاه را تقویت می کند که اختلالات مزبور بخشی از یک طیف یا زمینه ژنتیکی هستند. به نظر می رسد در پسران مادران مبتلا به اختلال توره خطر ابتلا به این اختلال در سطح خود قرار دارد. شواهد موجود در برخی خانواده ها حاکی از آن است که اختلال توره به طریقه اتوزومال غالب انتقال می یابد.

بین اختلال توره و اختلال و اختلال کم توجهی/ بیش فعالی رابطه ای وجود دارد و تا نیمی از مبتلایات به اختلال توره دچار اختلال کم توجهی/بیش فعالی نیز هستند. 

بین اختلال توره و اختلال وسواسی- جبری رابطه ای وجود دارد و تا 40% افراد مبتلا به اختلال توره دچار اختلال وسواسی-جبری نیز هستند. به علاوه در بستگان درجه اول مبتلا به اختلال توره خطر بروز این اختلال و نیز اختلال تیک صوتی یا حرکتی مزمن و اختلال وسواسی-جبری بالاست. .

 

اختلالات تیک( 1)

اختلالات تیک براساس نوع علایم تیک و بسامد و الگوی ظهور آن ها در طول زمان تقسیم بندی می شوند. تیک ها حرکات یا آواگری های غیرطبیعی هستند که اغلب عضلات صورت و گردن را درگیر می کنند مانند چشمک زدن، حرکات ناگهانی سر، شکلک های دهانی یا تکان دادن سر. تیک های صوتی معمول عبارتند از صاف کردن گلو، غرغر کردن، بالا کشیدن بینی و سرفه. تیک ها طبق تعریف انقباضات عضلانی تکراری و سریعی که هستند منجر به تولید حرکات یا اصواتی شده و به صورت غیرارادی تجربه می شوند. کودکان و نوجوانان ممکن است به دنبال برخورد با محرکی خاص یا در پاسخ به یک میل درونی قوی رفتارهای تیک را بروز دهند. اختلالات تیک گروهی از اختلالات عصبی- روانی هستند که عموماً در دوران کودکی یا نوجوانی شروع می شوند و ممکن است در طول زمان ثابت باشند و یا به طور متناوب دچار تشدید و تخفیف شوند. هرچند تیک ها ارادی نیستند اما در برخی افراد برای دوره های زمانی معینی سرکوب می شوند.

مشهورترین و شدیدترین تیک سندرم ژیل دولاتوره  است که اختلال توره نیز نامیده می شود. با این که تیک ها هدف خاصی را دنبال نمی کنند، اغلب شامل تحرکاتی هستند که در حرکات ارادی به کار می روند. در نصف تا دو سوم کودکان دچار اختلال توره، علایم تیک در طول دوره نوجوانی به طور کامل برطرف می شود. در یک سوم تا دو سوم کودکان و نوجوانان دچار اختلال توره علایم وسواسی- جبری یا اختلال وسواسی- جبری دیده می شود و حدود یک سوم  بزرگسالان دچار اختلال توره در دوره بزرگسالی دچار OCD مداوم هستند. علایم وسواسی- جبری در افراد دچار اختلال توره بیشتر از نوع نظم و ترتیب، تقارن، شمارش و لمس مکرر هستند. در حالیکه در مواردی که OCD همراه با اختلالات تیک نیست، علایم وسواسی بیشتر با ترس از آلودگی یا ترس از صدمه به دیگران همراه است. مطالعه ای که اخیراً انجام شد نشان داد در کودکان دچار اختلال توره خطر بروز علایم OCD تا اوایل بزرگسالی به یمزان قابل توجهی در کودکان با IQ بالاتر( بالاتر از 120) بیش از کودکانی با میانگین IQ معادل 100 است.

تیک های حرکتی و صوتی به دو دسته ساده و پیچیده تقسیم بندی می شوند. تیک های حرکتی ساده از انقباضات سریع و تکراری گروه های عضلانی دارای عمل مشابه تشکیل یافته اند( مانند چشمک زدن، حرکت دادن ناگهانی گردن، بالا انداختن شانه ها و شکلک درآوردن). تیک های صوتی ساده شایع عبارتند از: سرفه زدن، صاف کردن گلو، غرغر کردن، بالا کشیدن بینی، فین کردن و عوعو کردن. به نظر می رسد تیک های حرکتی پیچیده هدفدارتر و  تشریفاتی تر از تیک های حرکتی ساده هستندو تیک های حرکتی پیچیده شایع عبارتند از: رفتارهای نظافتی، بوییدن اشیاء، جهش، رتارهای لمسی، پژواک کرداری( تقلید رفتار مشاهده شده)، حرکات زشت و ناشایست( نشان دادن ادا و اطوار زننده). تیک های صوتی پیچیده شامل موارد زیر است: تکرار کلمات یا عبارات خارج از موضوع، بددهنی( استفاده از کلمات یا عبارات مستهجن) مکررگویی( تکرار واژه های خود) و پژواک کلام( تکرار واژه های آخر طرف مقابل).

برخی از افراد مبتلا به اختلالات تیک می توانند تیک های خود را برای چند دقیقه تا چند ساعت سرکوب کنند، ولی برخی دیگر( بخصوص بچه های کوچک) یا از وجود تیک خود آگاهی ندارند و یا ان را غیرقابل مقاومت می یابند. تیک ها ممکن است در حالت خواب، آرامسازی و فعالیت تخفیف یابد. تیک غالباً نه همیشه در هنگام خواب از بین می رود.

روش های تقویت اعتماد به نفس( 2)

عوامل متعددی می تواند در پرورش و تقویت حس اعتماد به نفس در کودکان و نوجوانان به ویژه آن هایی دچار کمرویی و یا ناتوانی های ذهنی هستند، با توجه به ویژگی های جسمانی و قابلیت های ذهنی و توانمندی های عمومی آن ها دخیل باشد. خانواده ها و مربیان مدارس و مراکز آموزشی می بایست اطمینان حاصل نمایند که همه ی کودکانی که با ایشان محشور هستند در اتخاذ تصمیمات و انجام فعالیت های مختلف از اعتماد به نفس کافی برخوردار می باشند. باید تلاش نمود تا احساس کارا بودن، مفید واقع شدن و بالطبع خودارزشمندی و قابل احترام بودن را درآن ها واقعاً تقویت گردد. باید توجه داشت که رفتارهایی از قبیل بی توجهی، تحقیر، تهدید، تنبیه، و ایجاد موانع و محدودیت های بی جهت برای فعالیت های کودکی که از اعتماد به نفس کافی برخوردار نیست از آفت های رشد این ویژگی در او محسوب می شوند. طبیعی است که از کودکی که فاقد اعتماد به نفس کافی باشد، نمی توان پیشرفت های قابل ملاحظه ای را در امر تحصیل، فعالیت های شغلی و حرفه ای و مهارت های ارتباطی انتظار داشت. کودکی که احساس کارایی و ارزشمندی و اعتماد به نفس نداشته باشد، چگونه میتواند با انگیزه ای قوی، تصمیم و اراده ای استوار که اساس پیشرفت در هر کاری است در امر تحصیل و کسب مهارت های لازم موفق شود.