فلج مغزی
بیشتر موارد ابتلا به جز موارد خفیف در 18 ماه اول زندگی مشخص می شوند. بیماران مبتلا به فلج مغزی می توانند علائم را داشته باشند. این علائم معمولاً در طول زمان بدتر نمی شوند.
علائم به صورت:
- ناتوانی در رسیدن به استانداردهای حرکتی
- وجود اختلالاتی مثل عملکرد حرکتی خشن و نامتقارن
- افزایش یا کاهش تون عضلات است.
علائم بسیار متفاوت است و ممکن است:
خفیف یا شدید باشد و تنها یک نیمه بدن یا هردو نیمه بدن را درگیر کند، با درگیری بیشتر دستها یا پاها و یا هر چهار اندام باشد.
حرکات غیرطبیعی( نظیر پیچشی، پرشی، چرخشی) در دست ها، پاها، بازو، ساق پا، این حرکات حین استرس تشدید می یابد.
لرزش، عدم حفظ هماهنگی و تعادل بین، عضلات شل به خصوص در حالت استراحت، مفاصل بیش از حد متحرک، کاهش ضریب هوشی، کاهش توانایی یادگیری، اختلال در تکلم، مشکلات شنوایی و بینایی، تشنج، درد به خصوص در بالغ ها، علائم گوارشی( شامل اختلال در مکیدن شیر، یا غذا خوردن، جویدن، بلعیدن، استفراغ و یبوست، افزایش آبریزش دهان)، روند کند رشد، تنفس های نامنظم، بی اختیاری ادرار.
علت ها و میزان شیوع
فلج مغزی یک بیماری نیست بلکه دسته ای از بیماری هاست که به علت آسیب به مغز بچه بوجود می آید. این آسیب ها ممکن است در زمان جنینی یعنی قبل از تولد، به مغز بچه وارد شود. ممکن است در حین زایمان و یا حتی ممکن است در یک سال اول زندگی کودک که مغز وی به سرعت در حال رشد است ایجاد شوند. بچه های نارس و آن هایی که در موقع تولد وزن کمی دارند بیشتر در معرض این آسیب هستند.
در واقع هرچیزی که بتواند در جریان رشد به مغز آسیب برساند می تواند منجر به فلج مغزی شود. علل فلج مغزی را از نظر زمان ایجاد آن ها به سه دسته تقسیم می کنند.
علل قبل از تولد( جنینی)
شایع ترین دلایل:
اختلال جریان خون جفت و طناب نافی، بسیاری از بیماری های ژنتیکی و یا بعضی عفونت های ویروسی مادر، عفونت درون رحمی، سوء مصرف دارویا الکل توسط مادر در زمان بارداری، کم خونی، افزایش فشار خون، ناسازگاری خونی مادر و جنین، تولد دیرتر از موعد و پرتودرمانی از این دسته اند.
این عوامل 80 درصد مسئولیت فلج مغزی را بر عهده دارند.
علل حین تولد
اینها عللی هستند که در زمان زایمان موجب نرسیدن اکسیژن به مغز نوزاد و عامل فلج مغزی می شوند:
جداشدن زودرس جفت، قطع اکسیژن رسانی به جنین، تولدزودرس، درد طولانی و سخت، خونریزی درون جمجمه، عوارض بیهوشی، زردی، سندرم اختلال تنفس. این عوامل حدود 5 درصد از فلج مغزی را در بر می گیرند.
علل بعد از تولد
این عوامل حدود 15 درصد از علل را که شامل نخستین سال های زندگی کودک رخ می دهد:
عفونت های مغز مثل مننژیت صدمه اتفاقی سر، مسمومیت با سرب، نرسیدن اکسیژن به مغز، خونریزی مغزی( به علت ضربه مانند تصادف، افتادن بچه به زمین یا ضربات به سر بچه)
می توانند بعد از تولد بچه و زمانی که هنوز مغز بچه بسیار آسیب پذیر است و به آن صدمات غیرقابل بازگشت وارد کنند.
عوامل خطرساز
نوزادان زودرس برای بروز فلج مغزی در خطر بیشتری قرار دارند. فلج مغزی در بعضی از کودکان در نتیجه:
- تولد با وزن کمتر از 1500 گرم( تولد کودک نارس)
-عوارض حاملگی مانند خونریزی در سه ماه سوم
- تشنج یا اختلالات تشنجی یا تب در مادر
- درمان مادر با هورمون تیروئیداستروژن
-آنسفالوپاتی هیپوکسیک- اسکمیک
- خونریزی مغزی
- ضربه مغزی
- عفونت مادر طی دوران بارداری( سرخچه)
- بیماری های عفونی انتقالی جنینی، برای مثال ایدز، چربی، سیفلیس و سوزاک
-ایکتر( زردی) شدید
- چندقلویی
آسیب به جفت که ممکن است به رشد جنین صدمه بزند
- تغذیه نامناسب
- قرار گرفتن در معرض مواد سمی از قبیل نیکوتین، الکل و داروها
- ناسازگازی عامل Rh بین مادر و جنین
- ناهنجاری کرومزومی
- بیماری های ژنتیکی
- ناهنجاری ها و بدشکلی های احتمالی مغز نوزاد
زایمان های طولانی مدت یا ناگهانی که ذخیره اکسیژن خون کودک را دچار مشکل می سازد و منجر به تخریب بافت مغزی می شود.
- ساختار کوچک لگن مادر
- زایمان به روش سزارین
- اثرات ضربه بیهوشی و بی حسی
- ضربه مغزی
- زردی و یرقان
عواملی که می توانند در سه سال اول زندگی باعث ایجاد فلج مغزی شوند:
- عفونت ها از قبیل مننژیت
- خونریزی های مغزی
- ضربه مغزی به دنبال تصادف و افتادن از بلندی و ...
- غرق شدن
